Tembang macapat yaiku salah siji jinise tembang ing kasusastran Jawa. Tembang macapat uga diarani tembang cilik kang cacahe ana sewelas. Mula bukane diarani macapat, yaiku carane maca papat-papat utawa macane ’cepat-cepat’. Macane tembang macapat kang nganggo paugeran papat-papat iku kudu dilarasake karo paugerane pamedhote gatra tembang supaya bisa ngatur anggone unjal napas.
PAUGERAN TEMBANG MACAPAT
Paugeran sing diduweni tembang macapat ana telu, yaiku guru lagu tegese dhong-dhing utawa tibane swara ing pungkasane gatra, guru wilangan tegese cacahe wanda saben gatra, lan guru gatra tegese cacahe gatra saben sapada.
No
|
Jenenge Tembang
|
Guru Gatra
|
Guru Wilangan lan Guru Lagu
| |||||||||
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
| |||
1
|
Kinanthi
|
6
|
8u
|
8i
|
8a
|
8i
|
8a
|
8i
| ||||
2
|
Pucung
|
4
|
12u
|
6a
|
8i
|
12a
| ||||||
3
|
Asmarandana
|
7
|
8i
|
8a
|
8e
|
8a
|
7a
|
8u
|
8a
| |||
4
|
Mijil
|
6
|
10i
|
6o
|
10e
|
10i
|
6i
|
6a
| ||||
5
|
Maskumambang
|
4
|
12i
|
6a
|
8i
|
8a
| ||||||
6
|
Pangkur
|
7
|
8a
|
11i
|
8u
|
7a
|
12u
|
8a
|
8i
| |||
7
|
Sinom
|
9
|
8a
|
8i
|
8a
|
8i
|
7i
|
8u
|
7a
|
8i
|
12a
| |
8
|
Dhandhanggula
|
10
|
10i
|
10a
|
8e
|
7u
|
9i
|
7a
|
6u
|
8a
|
12i
|
7a
|
9
|
Durma
|
7
|
12a
|
7i
|
6a
|
7a
|
8i
|
5a
|
7i
| |||
10
|
Gambuh
|
5
|
7u
|
10u
|
12i
|
8u
|
8u
| |||||
11
|
Megatruh
|
5
|
12u
|
8i
|
8u
|
8i
|
8o
| |||||
PAMEDHOTE TEMBANG MACAPAT
Tembang macapat iku lumrahe ora mung ditulis, nanging uga ditembangake. Puisi tradisional Jawa ora bisa dipisahake saka seni swara. Selaras karo kahanan kasebut, tembang macapat nduweni paugeran tumrap pedhotane gatra. Pedhotan kasebut digunakake kanggo andhegane napas nalika nembangake tembang kasebut. Pedhotane tembang macapat iku diperang dadi loro, pedhotan kendho kang tiba ing wekasane tembang lan pedhotan kenceng kang ora tiba ing wekasane tembang.
No
|
Wanda
|
Pedhotan
|
1
|
lima
|
telu-loro utawa loro-telu
|
2
|
enem
|
papat-loro, telu-telu, utawa loro-papat
|
3
|
pitu
|
papat-telu, telu-papat, utawa loro-telu-loro
|
4
|
wolu
|
papat-papat, telu-telu-loro, utawa telu-loro-telu
|
5
|
sanga
|
papat dhisik, turahane manut wewaton gatra limang wanda
|
6
|
sepuluh utawa luwih
|
papat dhisik, turahane manut wewaton gatra nem wanda, pitung wanda, lan sabanjure
|
Sugeng angudi ngelmu!
Komentar
Posting Komentar